KIRIK TEDAVİSİ

Kırık tedavisinde ayrılan kemik uçları yeniden bir araya getirilerek hizalanır. Basit kırıklar ortopedi doktoru tarafından elle (manuel olarak) düzeltilip alçıya alınabilir. Daha ciddi kırıklarda açık redüksiyon internal fiksasyon (ARİF) denilen yöntem ile ameliyat edilerek yerleştirme sağlanır. Kemik parçalarının birbirine tutturulması için pin (K-teli), plak ve vida, çivi gibi araçlar kullanılır. Ameliyatla yerleştirilen ortopedik implantlar genelde kalıcıdır ancak bazı durumlarda ikinci bir operasyonla çıkarılmaları gerekebilir.

Tarihsel olarak kırık tedavisinde hareketsizlik (immobilizasyon) temel unsur olmuştur.  Ancak zamanla hareketin önemi daha iyi anlaşılmıştır. Çünkü uzun süre hareketsiz kalmak kaslarda incelme, tendon ve ligamentlerde kısalma hatta kemik erimesi, damar içinde pıhtı oluşumu veya sempatik sinirlerde anormal cevaba (refleks sempatik distrofi) yol açabilir. Bu nedenle en iyi tedavi için hareketsizlik ve hareketin iyi yönetilmesi gerekir.

Kırık Tanısı Nasıl Konulur?

Bir kırık, çevrede ağrı ve şişmeye neden olur. Düştüyseniz veya yaralandıysanız ve kırığınız olabileceğini düşünüyorsanız, muayene olmak ve röntgen çekmek için profesyonel yardım almalısınız. Kırık röntgende belirgin değilse, teşhise yardımcı olması için CT veya MRI için gönderilebilirsiniz. Ağrı şiddetliyse ve uzuv deforme olmuş görünüyorsa, bir hastanenin acil servisine başvurmak en iyisidir.

Kırık Sonucu Ne Olur?

Kırık sadece kemiğin bütünlüğünün bozulması değildir Kırığı oluşturan kuvvet sadece kemiği kırmayıp , beraberinde kemiğin etrafındaki deri, kaslar ,tendonlar, ligamentler, damarlar, sinirler ve komşuluğundaki organları da yaralayabilir. Bu yaralanmaların acil olarak ortopedik cerrahi girişimlerle tedavi edilmesi gerekir. Gerek cerrahi tedavi sonrası gerekse basit kırıklarda uygulanan alçı sonrası kırık bölgenin hareketsiz kalması kırık iyileşmesi için gereklidir. Kaynamanın olması için istenen bu süre birkaç haftadan birkaç aya kadar değişebilir. Hareketsiz kalmanın hem kemik hem de kas dokusuna olumsuz etkileri vardır. Halk arasında kemik ve kas erimesi olarak bilinen bu durum kullanmamaya bağlı kemik ve kas dokularının zayıflamasıdır. Ayrıca yumuşak dokular birinci haftadan sonra hareketsizliğe bağlı olarak esnekliğini kaybetmeye başlar, birkaç hafta içinde de eklemlerde hareket kısıtlılığı gelişir.Bu da hastada ağrıya sebebiyet verir.

Kırık İyileşme Evreleri Nelerdir?

Kemik sürekli yapılıp yıkılan, kanlanması iyi, canlı bir dokudur. Sinir dokusu gibi başka dokuların aksine kendini onarma kapasitesi yüksektir. Çoğu kırık hiç iz bırakmadan iyileşip kemik eski sağlamlığına kavuşabilir. Kırık iyileşmesi üç evrede gerçekleşir. 

İlk 1-2 hafta inflamatuar faz denilen iltihabi hücrelerin aktivitesinin fazla olduğu dönemdir. 

Ardından tamir fazı gelir birkaç ay sürebilir. Öncül hücreler bağ dokusu, kıkırdak ve kemik dokudan oluşan kallus denilen iyileşme dokusunu oluşturur. 

En son olarak ise yeniden şekillenme evresi vardır. Aylar hatta yıllar süren bu evrede kemik doku yapım ve yıkım süreçleri yoluyla yeniden organize olur, sağlamlığı artar ve kırık izi tamamen kaybolabilir.

Kırık Rehabilitasyonunda Temel Uygulamalar Nelerdir?

Sıcak Uygulama: Fibröz adezyonları yumuşatmak, dolaşımı arttırmak, ağrı ve spazmı azaltmak amacıyla uygulanırlar. Hot pack, parafin, infraruj lambaları ve hidroterapi ile kaplıca sularından kırık rehabilitasyonunda yararlanılabilir.

Elektroterapi: TENS ve diğer alçak frekanslı akımlar ağrıyı kontrol etmede etkili bir yöntemdir. Ultrason ve kısa dalga diyatermi derin ısıtıcı konversiyon modaliteleri kollajen gerilebilirliğini arttırırlar. Bu nedenle kırık sonrası kontraktürlerde germe egzersizleri öncesi uygulanırlar.

Fizik Tedavi programı: Rehabilitasyon Fizyoterapistlerce uygulanır. Hastaya göre değişmekle birlikte genel uygulamalar şu şekildedir; Zayıflamış kaslar elektrik uyarılarıyla pasif olarak güçlendirilir. Hastanın fizyoterapist tarafından gösterilen egzersizleri yapması ile aktif olarak güçlendirilir. Hastalar mümkün olan en kısa sürede yürütülmesi veya kollarını işlerde kullanması tedavi açısından önemlidir.

Eklem Hareketlerinin Açılması: Eğer kırık bölgesi ekleminde hareket kısıtlılığı varsa eklemin normal fonksiyonunu görebilmesi için hareketlerinin açılması gerekir. Fizyoterapist tarafından ağrı sınırında germe egzersizi uygulanır. Germe derecesi dokuların durumuna ve hastanın toleransına göre fizyoterapist tarafından ayarlanır. Germe egzersizleriyle birlikte aktif ve pasif güçlendirme egzersizleri yaptırılır.

Kırık Tedavisi Amaçları

• Ağrı gidermek
• Kas zayıflığını ve atrofiyi azaltmak
• Hareket ve hareketlilik aralığını geliştirmek
• Çevreleyen dokuyu ve kasları güçlendirmek

Kırık Tedavisi Şunları İçerir:

• Manuel terapi
• Yumuşak dokuları gevşetme/gerdirme teknikleri
• Destek/bantlama
• Ağrı kesici yöntemler
• Stabilite için yardımcı kas gücünü arttırma egzersizleri

Yetenekli bir fizyoterapist, kırık, çıkık veya ameliyat sonrası iyileşme yolunuzun ayrılmaz bir parçasıdır. Fizyoterapinin sizi günlük yaşam aktivitelerinize hızla geri döndürmesi için bakımınızda proaktif olmanız önemlidir.

Kırık Sonrası İyileşme Ne Kadar Sürer?

Genelde kırık iyileşmesi 8 haftada tamamlanmış olur. Normal hayata dönüş 12 haftada gerçekleşebilir. Rehabilitasyon süreci ortalama 6-8 hafta alır. Elbette kırığın tipi, kişinin genel sağlık durumu, komplikasyonlar gibi faktörlere bağlı olarak bu süreler artabilir ya da azalabilir. 

 

 

 

SIK SORULAN SORULAR

Kırıkların çabuk iyileşmesi için ne yapmalı?

• Vücuda yeterli enerji ve kalori sağlayın
• Egzersiz yapın
• Protein alımınızı artırın
• C Vitamini ve Kuersetin gibi iltihap önleyici besinleri artırın
• Vitamin alımını artırın
• Sigara, Alkolden ve tuzdan uzak durun

 

Yaşlandıkça kemikler daha mı kolay kırılır?

Kemikler daha kırılgan hale gelir ve daha kolay kırılır .

 

Aynı kemik iki kez kırılır mı?

Kemiğiniz aynı yerden tekrar kırma olasılığınız var . Oranlar daha yüksek veya daha düşük değil. Bununla birlikte, bir kemik iyileşirken, kırık bölgesinin çevredeki kemikten daha güçlü olduğu kısa bir dönem vardır.

 

Kırık kemikler sizi daha sonraki yaşamda nasıl etkiler?

Kırığın ciddiyetine ve hayatınızı nasıl etkilediğine bağlı olarak, bir dizi psikolojik durum yaşayabilirsiniz. Bunlar depresyon, kaygı, stres ve kabusları içerebilir .

 

Hangi kemiğin iyileşmesi en uzun sürer?

Femur – uyluk kemiğiniz – vücudunuzdaki en büyük ve en güçlü kemiktir. Uyluk kemiği kırıldığında iyileşmesi uzun zaman alır. Femurunuzu kırmak, yürümek için kullanılan ana kemiklerden biri olduğu için günlük işleri çok daha zorlaştırabilir.

 

Kırık bir kemiği tamir etmezseniz ne olur?

Kırık kemikler %100 iyileşir mi?

Kemikler egzersizle güçlenir mi?

Kemik de egzersize güçlenerek yanıt veren canlı bir dokudur. 

 

Kemik iyileşmesini ne yavaşlatır?

Kırılan kemik eski kemikten daha mı güçlüdür?

 

İyileşen kırık kemikler neden ağrı yapar?

Bazı insanlar, kırık ve yumuşak dokuların iyileşmesi bittikten uzun süre sonra ağrı yaşamaya devam edebilir. Buna kronik ağrı diyoruz. Kronik ağrıya sinir hasarı, skar dokusunun gelişimi, altta yatan artritin şiddetlenmesi veya başka nedenler neden olabilir.