Lenfödem

Lenfödemin En Etkili Tedavisi Nedir?

Lenfödem bilinen bir tedavisi olmayan ilerleyici bir durumdur. Her yıl dünya çapında milyonlarca kişiyi etkiler. Bu gönderi ile sertifikalı bir lenfödem fizyoterapistinden lenfödem için en etkili tedavi seçeneklerini öğreneceksiniz.

Lenfödem, vücut dokularında aşırı miktarda lenfatik sıvı olduğunda şişme ve rahatsızlığa neden olur. Uygun tedavi ve yönetim olmaması, lenfödem şişliğinin kötüleşmesine, cilt ve dokuların sertleşmesine ve hareket etme ve işlev görme yeteneğinde azalmaya neden olabilir. Lenfödem ayrıca cilt bozulmasını, yaraları ve enfeksiyonu artırabilir. 

Lenfödem tedavisinin amacı semptomları hafifletmek, ödem hacmini azaltmak, ilerlemeyi önlemek ve enfeksiyon riskini azaltmaktır. Lenfödem için en etkili tedaviden bahsedelim. 

Kompleks Dekonjestif Tedavi

Birkaç farklı yol, şişmiş bir vücut bölgesinin boyutunu ve hacmini etkili bir şekilde azaltabilir. Çalışmalar, kompresyon bandajı, kompresyon giysileri, pnömatik kompresyon pompaları ve manuel lenfatik drenajın şişme ve ödemde azalmaya neden olduğunu göstermektedir. Ancak en önemli düşüşler ve iyileşmeler, bu tedavi seçenekleri kompleks dekonjestif tedavi ile birleştirildiğinde görülür. 

Kompleks dekonjestif tedavi, iki fazdan oluşan noninvaziv bir rejimdir. İlk aşama ortalama 2 ila 6 hafta sürer ve şunları içerir: 

• Kompresyon, çok katmanlı bandaj

• Manuel lenfatik drenaj

• Egzersizler

• Cilt bakımları

Birinci aşamanın amacı, uzuv hacmini azaltmak ve bandajlanan bölgedeki ödemi azaltmaktır. Maksimum hacim ve şişlik azaldığında ikinci faz başlar ve uzun süreli olarak devam eder. Bu aşama, aşağıdakilerin bir kombinasyonundan oluşur:

• Gündüz kompresyon giysileri

• Gece kompresyon giysileri veya bandajı

• Egzersiz yapmak

• Cilt bakımları

• Diğer kişisel bakımlar

Yukarıda açıkladığım gibi, yukarıdakileri birleştirmek lenfödem için en etkili tedavidir, ancak tek beden herkese uymaz. Kendi adlarına karar vermek için her bir parçanın lenfödem yönetiminde nasıl bir rol oynayabileceğine daha derinlemesine bakalım.

Lenfödem İçin Kompresyon Bandajı

Kompresyon bandajı, lenfödem şişmesini azaltmanın en etkili yollarından biridir. Bandajlara kısa streç bandajlar denir ve bacağın hacmini ve boyutunu küçültmek için çeşitli tiplerde kullanılırlar.

Lenfödem için kompresyon bandajının kompleks dekonjestif tedavisi içindeki bir uzuv boyutunu küçültmede en kritik faktör olduğu çalışmalarda bildirilmiştir. En iyi sonuçları kısa zamanda almak için sertifikalı bir lenfödem terapisti ile çalışmak çok önemlidir.

Lenfödem İçin Manuel Lenfatik Drenaj

Manuel lenfatik drenaj (MLD), lenfatik sıvıyı yeniden lenfatik damarlara ve tıkalı bölgeden dışarı doğru uyarmaya ve yönlendirmeye yardımcı olmak için kullanılan nazik, masaj benzeri bir tekniktir. Cildi hafifçe fırçalamak ve germek için hafif basınç uygulayan bir el kullanılarak belirli bir sıra ve yönde yapılır. Hastalarında evde kolayca yapabileceği bir tekniktir.

Manuel lenf drenajı, kompleks dekonjestif tedavinin standart bir bileşenidir. Çalışmalar, lenfatik drenaj tamamlandığında lenfatik birikimde ve lenfödemde olumlu bir azalma olduğunu göstermektedir. 

En iyi tedavi programı, her hasta için kişiselleştirilmiş olmalıdır. Bu, deneme yanılma gerektirebilir, ancak MLD’nin kendi semptomlarına yardımcı olup olmadığını hastanın kendisi öğrenmesi gerekir. 

Lenfödem için Egzersiz

Lenfödem tedavisi için egzersiz ve hareket çok önemlidir. Kaslar, lenfatik sisteme ve damarlara pompa görevi görür. Kaslarınızı kasıp gererek, damarları sıvıyı hareket ettirmeleri için uyarabilirsiniz. 

Lenfödem Tedavisi İçin Cilt Bakımı

Kompleks dekonjestif tedavinin son bileşeni cilt bakımıdır. Cildiniz, bakterileri dışarıda tutmanın ve enfeksiyondan kaçınmanın önündeki ana engeldir. Cildi sağlıklı tutmak ve lenfödem için korumak genel sağlık için hayati önem taşır.

Dokudaki ekstra sıvı, bakterilerin büyümesini kolaylaştırır. Bir bölgenin aylarca veya yıllarca şişmesi de derinin parçalanmasına neden olabilir ve kişi yaralanabilir, bu da enfeksiyon kapma riskini artırır. 

Cildinizi ve tırnaklarınızı sağlıklı, temiz ve korumalı tutmak çok önemlidir. Herhangi bir kuruluk ve cilt bozulmasıyla mücadele etmek için cildi nemlendiriciyle nemlendirdiğinizden emin olun. Güneş yanıklarını önlemek için daima güneş kremi ve böcek ısırıklarını en aza indirmek için böcek kovucu kullanın. Bahçeyle uğraşırken veya alet kullanırken koruyucu eldiven takmak kesikleri veya çizikleri önlemeye yardımcı olabilir, ancak bunlar meydana gelirse iyice temizlediğinizden emin olun ve bir antibiyotik krem sürün.

Bununla alakalı bir kaç ipucu vermek istiyorum.

• İlk ipucu nemlendirici kullanmaktır. Kuru ve çatlamış cilt açıklığa yol açabilir ve bu da enfeksiyonlara, lenfödemin kötüleşmesine ve alevlenmesine neden olur. Her zaman içinde çok fazla parfüm ve ekstra kimyasal içermeyen losyonlar ve nemlendiricileri günde en az 1-2 kez kullanmalsınız.
• İkinci ipucu herhangi bir kesikten- yaralanmadan ve deride enfeksiyon riskine yol açacak herhangi bir açıklıktan kaçınmak gerekir. Herhangi bir açık yaralanma yaşarsanız bölgeyi iyice temizleyin.
• Diğer bir ipucu cildinizi güneşten korumanız. Güneş yanığı cilde zarar vererek bölgede daha fazla iltihaplanmaya neden olacaktır. Bu da bölgede şişliği artıracak ve lenfödemi kötüleştirecektir.
• Dar takılar ve giysiler o bölgede turnike etkisi oluşturacağından ve lenfatik sistemi kısıtlayacağından dolayı tercih edilmemelidir.
• Sonraki ipucu böcek ısırığından kaçınmak. Bu ciltte bir açıklık yaratacak ve enfeksiyona sebep olacağından dolayı korunmak önemlidir.

Kompresyon Giysileri

Kompresyon giysileri, lenfatik sistemi desteklemek ve sıvının vücuda dolmasını önlemeye yardımcı olmak için özel olarak yapılır. Hafif şişliği ve ödemi tek başına azaltabilirler, ancak şiddetli lenfödem için şişliğin geri dönmesini önlemek için kullanılırlar. Kompleks dekonjestif tedavisinin birinci aşaması bireysel olarak tamamlandıktan sonra boyutlandırılır ve takılır. 

Kompresyon giysileri, yanlış tür kullanılıyorsa lenfödemi etkili bir şekilde tedavi etmeyebilir. Dışarıda pek çok giysi türü var ve en iyisinin ne olduğunu bulmak çok zor olabilir. Bunun için fizyoterapistinizden destek almanız gerekebilir.

Lenfödem Cerrahisi ve Yaklaşan Tedaviler

Kompleks dekonjestif tedavi onlarca yıldır kullanılmaktadır ve lenfödem için altın standart tedavi olmaya devam etmektedir. Bununla birlikte, lenfödem ameliyatları ve diğer tıbbi tedavilerde lenfödem için gerekli olabilir.

Ameliyat türleri arasında mikrocerrahi vaskülarize lenf nodu transferi ve lenfovenöz baypas veya anastomoz yer alır. Bu ameliyatlar, hacmi azaltarak, fibrozu ve kalınlaşmış dokuyu gidererek, lenfatik sıvı akışını iyileştirerek ve yaşamı tehdit eden enfeksiyon riskini azaltarak semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilir. 

Lenfovenöz anastomoz, lenfatik tıkanıklığı gidermek için lenfatik bir kanaldan etkilenen uzuvdaki küçük bir damara bir baypas oluşturur. 

Vaskülarize lenf düğümü transferi, lenf düğümlerinin vücudun etkilenmemiş ve sağlıklı bir bölgesinden alınması ve anatomiyi eski haline getirmek ve damarlardan normal lenfatik sıvı dönüşüne izin vermek için etkilenen veya şişmiş uzuv veya bölgeye yeniden yapılandırılmasıdır. 

Her ameliyat benzersizdir ancak farklı amaçlara hizmet eder. Bireysel semptomları, dokuları ve ihtiyaçları tartışmak için cerrahlarla görüşmek, hastanın hangi ameliyatlardan fayda sağlayacağını anlamak için çok önemlidir. Ameliyat, lenfödem semptomlarını önemli ölçüde azaltabilse de, giysiler ve kompresyon, lenfödem için uzun süreli tedavi ve bakım için  gereklidir.

Lenfatikler hala bir şekilde tehlike altındadır ve çoğu zaman semptomların tekrar kötüleşmesini veya ilerlemesini önlemek için yönetilmesi gerekir.

Şişliği Azaltmak İçin Öneriler

• Şişlik İçin Yükseklik

Şişliği azaltmanın basit bir yolu yükseltmedir. Yerçekimi bacak şişmesinin en kötü dostudur. Lenfatik damarlarınız gün boyunca yerçekimine karşı pompalamak zorundadır ki bu zorlayıcı olabilir. Bacakları 30 dakika boyunca kalbinizin üzerinde kaldırmak, sıvının bacaklardan dışarı çıkmasına yardımcı olabilir. Bir kişide orta veya şiddetli şişlik veya lenfödem varsa, bu tek başına etkili olmayabilir. Yükseklik, hafif şişlik olanlar için en iyi sonucu verir.

• Lenfatik Drenaj İçin Derin Nefes

Derin nefes alma veya diyafram nefesi, lenfatik sistemi uyarmaya yardımcı olur. Karında çok sayıda lenf düğümü vardır ve derin nefes alarak bu lenf düğümlerini hafif bir basınçla uyarabilirsiniz. 

Elinizi karnınıza koymayı deneyin ve içeri doğru hafif bir baskı uygulayın. Bu basıncı tutarak, bir nefes alın, nefesinizi elinize alın, ancak direnci bu alanda tutun. Ardından karnınıza baskı uygulamaya devam ederek yavaşça nefesinizi verin. Bunu 3 ila 5 kez tekrarlayabilirsiniz.

• Lenfödem için Kilo Yönetimi

Vücut kitle indeksi (VKİ) ile lenfödem arasında bir ilişki vardır. Çalışmalar, vücut kitle indeksi 30’dan büyük olanların, lenf nodlarını çıkaran bir ameliyat geçirmeleri durumunda sekonder lenfödem geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu açıklıyor. Obezite kaynaklı lenfödem, bir kişinin vücut kitle indeksi 50’yi geçtiğinde de gelişebilir. Tehlike, kalıcı hasara yol açacağı için kilo azaltılsa bile lenfödemin devam etmesidir.

Çok fazla yağ dokusunun lenfatik yolları tıkayabileceği, ancak aynı zamanda lenfatik damarlara baskı yapıp onlara zarar vererek şişkinliğe neden olabileceği düşünülmektedir. Aynı şekilde, bir kişinin lenfödemi varsa ve daha yüksek bir vücut kitle indeksi varsa, kilo vermek muhtemelen şişliğin hacmini azaltmaya ve şiddet seviyelerini iyileştirmeye yardımcı olacaktır. 5 ila 10 kilo kaybeden biri bile, lenfödem ve şişliğin hacmi veya ciddiyetinde önemli bir fark yaratır. Bu nedenle, sağlıklı beslenmeye ve egzersize odaklanmak inanılmaz derecede faydalı olabilir.

• Bol Su Tüketimi

Lenfödemde biriken tüm fazla sıvı ile içgüdüsel olarak sıvı alımını azaltmanın yardımcı olacağını düşünürsünüz. Ancak klinik uygulama bize durumun böyle olmadığını göstermiştir.

Lenfödemin istisna olmasının nedeninin, lenf sıvısının kendisinin farklı yapısı olduğu, yani lenf sıvısının protein bakımından yüksek olduğu düşünülmektedir. Sıvıyı kısıtlarsanız, proteini hücre dışı boşlukta (lenf sıvısının biriktiği yerde) daha fazla yoğunlaştıracağınız anlaşılmaktadır.

Lenfödem sıvısı hücre dışı boşlukta birikir. Sıvı alımınızı kısıtlarsanız, hücre dışı boşlukta lenfödem sıvısının bir parçası olan protein daha konsantre hale gelir.

Protein, lenfödem oluşturan hücre dışı boşluğa daha fazla sıvı çekecek olan ozmotik çekimi artıracaktır. Özünde, kısıtlama geri tepecek ve amaçlananın etkisinin tam tersi olacaktır.

Lenfödemde sıvının neden kısıtlanmadığını açıklayan ikinci bir gerekçe dehidrasyon ve susuzluğun anlaşılmasından gelir. Susuz kaldığınızda, vücudunuz sıvıyı hücre içi boşluktan hücre dışı boşluğa salacaktır.

Bu olduğunda, hücre içi hücrelerin boyutu küçülür. Beyne susuzluk ve tuz isteği mesajı gönderen bir sinyal gönderen bu küçülmedir.

Bu olaylar zincirini göz önünde bulundurursanız, hücre içi sıvının hücre dışı boşluğa kaymasının daha fazla lenfödem ekleyeceğini görebilirsiniz.

• Tuz Tüketiminizi Azaltın

Çok miktarda sodyum tüketmek genellikle vücutta su tutulmasına neden olur. Bu, ne kadar çok tuz yerseniz, vücudunuzun o kadar fazla sıvı tuttuğu anlamına gelir, bu da önceden var olan lenfödem semptomlarını daha da kötüleştirebilir.

Tuz en çok işlenmiş gıdalarda bulunduğundan, konserve gıdalardan, salamura gıdalardan, dondurulmuş ve kutulu yemeklerden, tuzlu çeşnilerden, tütsülenmiş etlerden ve fast foodlardan kaçınarak günlük sodyum alımınızı sınırlayabilirsiniz.

DİKKAT !

Tek bir tedavinin herkese uymadığını unutmayın ve kişiselleştirilmiş lenfödem tedavi programınızı oluşturmak için bölgenizdeki sertifikalı bir lenfödem terapisti ile çalışmak en iyisidir.