ÇOCUK FELCİ (POLİOMYELİT)
Çocuk felci, bir virüsün(poliovirüs) neden olduğu oldukça uzun süreli bir gözetimde. Sinir sistemini işgal eder ve birkaç saat içinde tamamen felce neden olabilir. Virüs insandan insana esas olarak fekal-oral yolla veya daha seyrek olarak ortak bir araçla ( örneğin, kontamine su veya yiyecek) bulaşır ve çıkışta çoğalır.
İlk çekiş, ateş, yorgunluk, baş ağrısı, kusma, boyunda patlama ve uzunlarda ağrıdır. 200 içeceğindan biri ( bölümlerida) geri dönüş olmayan felce yol çiçekleri. Felçlilerin %5-10’u solunum kasları hareketsiz kaldıklarında ölür.
Çocuk felci esas olarak 5 yaşın üzerindeki çocukları etkiler. Bununla birlikte, aşılanmamış herhangi bir yaştaki herkes tabloları yakalanabilir.
Çocuk felcinin tedavisi yoktur, sadece önlenebilir. Birden çok kez yapılan çocuk felci aşısı, bir çocuğu ömür boyu koruyabilir. Mevcut iki aşı vardır: oral çocuk felci aşısı ve etkisizleştirilmiş çocuk felci aşısı . Her ikisi de etkili ve güvenlidir ve her ikisi de, popülasyonlara mümkün olan en iyi korumanın sağlanabilmesi için yerel epidemiyolojik ve programatik koşullara bağlı olarak dünya çapında farklı kombinasyonlarda kullanılmaktadır.
Çocuk Felci Belirtileri Nelerdir?
Polio virüsü çocuklarda kontamine gıdaların ağız yoluyla alınması sonucu sindirim sistemine geçiş yapar ve 7 ile 10 gün içinde ortaya çıkan aşağıdaki belirtilerin eşlik ettiği non-paralitik polio tablosuna neden olur:
- Ateş
- Boğaz ağrısı
- Halsizlik-yorgunluk, yaygın kas ağrısı
- Bulantı-kusma
- Karın ağrısı
- Baş ağrısı
Bu tabloda hastalık kendi kendini sınırlayıcı özellik gösterir ve birkaç gün içinde semptomların tamamen gerilemesiyle düzelir. Bununla birlikte hastalanan vakaların küçük bir bölümünde virüs sinir hücrelerine geçiş gösterir ve beyin-omurilik seviyesinde sinir dokularında tahribata yol açarak paralitik polio tablosuna neden olur. Paralitik polio durumunda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Vücudun çeşitli bölgelerinde his kaybı, karıncalanma, uyuşma veya elektriklenme hissi
- Vücudun çeşitli bölgelerinde güç kaybı, hareket kaybı (paralizi)
- Menenjit gelişmesine bağlı yüksek ateş, ense sertliği, bilinç bulanıklığı, epileptik nöbet
Paralitik polio durumunda gelişen nörolojik semptomlar hayat boyu kalıcı olabilir. Solunum kasları gibi hayati derecede önemli kas gruplarının etkilendiği hallerde hastalık hayati tehlike oluşturabilir. Paralitik polio geçiren çocukların bir kısmında hastalık belirtilerinin zayıflamasıyla birlikte 15 ile 40 yıl sonra çağında kas ağrıları, kas güçsüzlüğü veya hareket kaybı ile seyreden post-polio sendromu tablosu ortaya çıkabilir.
Post Polio Sendromu (PPS)
Çocuk felci geçiren bir kişi enfeksiyondan tamamen kurtulduktan sonra bile post polio sendromu (PPS) denen bir hastalık geçirebilir. Genelde polio enfeksiyonu geçiren kişilerin %80’inde post polio sendromu gözlenmektedir.
Yaygın belirti ve semptomlar şunları içerir:
- İlerleyen kas veya eklem zayıflığı ve ağrısı
- Tükenmişlik
- Kas erimesi
- Solunum veya yutma sorunları
- Uyku apnesi gibi uyku ile ilişkili solunum bozuklukları
- Düşük sıcaklık toleransı
Çocuk Felci Nasıl Bulaşır?
Çocuk felci öksürme veya hapşırma yoluyla veya enfekte bir kişinin kakasıyla (dışkı) temas yoluyla yayılır. Şu yollarla yayılabilir:
- Tuvalete gittikten veya kakaya dokunduktan sonra (bez değiştirmek gibi) ellerinizi yıkamamak.
- Kirlenmiş su içmek veya ağzınıza almak.
- Kirlenmiş suya temas etmiş yiyecekleri yemek.
- Kirli suda yüzmek. (İshalli biri içinde yüzdüğünde su kirlenebilir.)
- Öksürme veya hapşırma.
- Çocuk felci olan biriyle yakın temas halinde olmak.
- Kirlenmiş yüzeylere dokunmak.
Çocuk Felci Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz, fizik muayene yaparak, vücut sıvılarından numuneler alarak ve belirtilerinizi sorarak çocuk felcini teşhis eder. Yakın zamanda herhangi bir yere seyahat edip etmediğinizi sağlayıcınıza bildirmeniz önemlidir.
Doktorunuz, aşağıdakiler dahil olmak üzere çocuk felci veya diğer enfeksiyonların belirtilerini aramak için vücut sıvılarından örnekler alabilir:
- Boğazdan bir sürüntü alınması
- Dışkı testi
- Kan tesi
- Beyin omurilik sıvısı (beyninizin ve omuriliğinizin etrafındaki sıvı).
Çocuk felci semptomları grip semptomlarına çok benzediğinden, doktorunuz daha yaygın durumları ekarte etmek için başka testler yapabilir.
Çocuk Felci Nasıl Tedavi Edilir?
Akut dönemde tedavi:
Preparalitik (Sistemik) dönemin tedavisi, hasta çocuksa çocuk hastalıkları tarafından, erişkinse iç hastalıkları tarafından yapılır. Paralitik dönemin başlangıcındaki ağrılı adele spazmları için ekstremite dinlendirilir, analjezik, kas gevşeticiler ve ağrılı kaslar üzerine sıcak kompres uygulama ile ağrı giderilmeye çalışılır.
İyileşme döneminde tedavi:
Felçli kaslar güçlendirmeye çalışılır, bunun için uygun hareket ve gerekirse ağırlık çalışmaları yaptırılır. Eklem sertliklerine engel olmak için pasif egzersizler yaptırılır. Sağlam kasların kortraktürlerine engel olmak için, bu kaslara germe egzersizleri yaptırılır. Eklemlerde kontraktür ve deformitelere engel olmak için, eklemleri fonksiyonel pozisyonda tutacak, alçılar, ateller veya breysler uygulanır. Bu olayın ciddiyetine göre bütün gün veya sadece gece uygulamaları şeklinde olabilir. Ekstremite zaman zaman tesbitten çıkartılıp egzersizlere devam edilir.Bu arada egzersizlerde yardımcı olmak üzere ısıtma, elektrik ve hidroterapi gibi fizik tedavi uygulamalarına da başvurulabilir.
Sekel döneminde tedavi:
Poliomiyelit sekellerinin tedavisinde başarılı olabilmek için hedeflerin yakın olması gerekir. Örneğin; hasta oturamıyorsa önce oturtulmaya çalışılmalıdır, oturduğu halde ayağa kalkamıyorsa, ayağa kaldırılmaya çalışmalıdır, ayağa kalktığı halde yürüyemiyorsa , yürütülmeye çalışılmalıdır. Oturamayan veya ayağa kalkamayan bir hasta yürütülmeye çalışılırsa, sonuç başarısızlıktır. Bu poliomiyelit sekellerinin tedavisindeki temel prensiplerden biridir. Tedavi planlaması, bu prensip göz önüne alınarak yapılmalıdır. Sekel döneminde cerrahi uygulamalara gerek duyulabilir.
Sekel döneminde başvurulan cerrahi yöntemler üç grupta toplanır:
- Yumuşak dokuya yönelik girişimler,
- Kemiğe yönelik girişimler,
- Kombine girişimler.
ÇOCUK FELCİ HAKKINDA ÇOK SORULAN SORULAR
Post-polio Sendromu Kötüleşir mi?
Post-polio sendromu (PPS), günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebilecek çok çeşitli semptomlara neden olabilir. Bunlar kademeli olarak gelişme eğilimindedir ve zamanla çok yavaş kötüleşir.
Post-polio Sendromu Kalıcı mıdır?
Post-polio sendromu nasıl tedavi edilir? PPS’nin tedavisi yoktur . Ancak destekleyici tedaviler, durumu yönetmenize yardımcı olabilir. PPS tedavisinin amacı, durumun günlük yaşamınız üzerindeki etkisini azaltmaktır.
Çocuk Felci İçin Egzersiz Yapmalı mıyım?
Sahip olduğumuz kasları korumak ve obezite, diyabet, inme ve kalp hastalığından kaçınmak için iki günde bir orta düzeyde egzersiz yapmak çok önemlidir . Egzersiz ayrıca günlük yaşam aktivitelerinden daha fazlasını başarmamıza yardımcı olur ve daha iyi hissetmenizi sağlayabilir.
Çocuk Felci Bir Bacağı Kısaltır mı?
Büyüyen bir çocukta kemik, kasın çekmesi ve/veya ağırlık taşıması sonucunda büyür. Bu nedenle, büyüyen bir çocuk olarak çocuk felcine yakalanan birçok kişinin bir kolu veya bacağı veya ayağı, etkilenmemiş/daha az etkilenmiş uzuvdan daha kısa ve daha küçük olabilir .
Post-polio Sendromu Konuşmayı Etkiler mi?
Bulber semptomları şunları içerebilir: nefes alma, yutma veya konuşma fonksiyonlarını etkileyebilir.
Post-polio Sendromu Depresyona Neden Olabilir mi?
Depresyon, birçok uzun süreli hastalıkta olduğu gibi, çocuk felci sonrası sendromu olan kişilerde yaygındır.
Çocuk Felci Ameliyatla Düzeltilebilir mi?
Çocuk felci hastalarında cerrahinin amacı, uzun saçların bakışlarını ve/veya uzuvun kozmetik görünümünün peşinden gitmektir. Bu sürelere ulaşmak için kullanılan cerrahi türler kas yapıları, deformit düzeltme, stabilitesi ve uzun uzantıları eşitlemedir.