KARPAL TÜNEL SENDROMU

Karpal tünel sendromu, median sinir üzerindeki baskıdan kaynaklanır. Karpal tünel, elin avuç tarafında kemikler ve bağlarla çevrili dar bir geçittir. Median sinir sıkıştığında, semptomlar el ve kolda uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlüğü içerebilir.

Bileğin anatomisi, sağlık sorunları ve muhtemelen tekrarlayan el hareketleri karpal tünel sendromuna katkıda bulunabilir.

Uygun tedavi genellikle karıncalanma ve uyuşmayı giderir ve bilek-el işlevini eski haline getirir.

Karpal Tünel Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Karpal tünel sendromu, median sinir üzerindeki baskıdan kaynaklanır. Median sinir ön koldan bilekte bir geçitten (karpal tünel) geçerek ele geçer. Başparmağın avuç içi tarafına ve küçük parmak hariç diğer parmaklara duyu sağlar. Aynı zamanda başparmak tabanı etrafındaki kasları hareket ettirmek için sinir sinyalleri sağlar (motor fonksiyon).

Karpal tünel boşluğundaki median siniri sıkıştıran veya tahriş eden herhangi bir şey karpal tünel sendromuna yol açabilir. Bir bilek kırığı, karpal tüneli daraltabilir ve romatoid artritin neden olduğu şişlik ve iltihaplanma  siniri tahriş edebilir.

Aşırı bilek pozisyonları ve çok fazla kuvvet veya titreşim ile tekrarlanan parmak kullanımı KTS’ye katkıda bulunabilir.

Karpal tünel sendromu, el aletlerinin, özellikle de titreşen aletlerin kullanılmasını gerektiren işlerde çalışan kişilerde yaygındır. Çok fazla klavyeli bilgisayar kullanımı karpal tünel sendromuna neden olabilse de, montaj hattı işi yapan kişilerin bunu geliştirme olasılığı daha yüksektir. Elde tutulan mobil cihazları kullanmak, dikiş dikmek, video oyunları oynamak ve raket sporları veya keman gibi yaylı çalgılar oynamakta karpal tünel sendromuna neden olabilir.

Aşağıdaki sağlık durumları da bazı insanlarda karpal tünel sendromuna yol açabilir:

• Bilek tendonlarının iltihaplanması ve şişmesi.
• Bilek yaralanmaları (gerilme, burkulma, çıkık, kırık).
• Hormon veya metabolik değişiklikler (hamilelik, menopoz, tiroid dengesizliği).
• Sıvı birikmesi.
• Diyabet.
• İlaçlar (steroidler veya kemoterapi gibi).
• Dejeneratif ve romatoid artrit.

Karpal Tünel Sendromu Risk Faktörleri Nelerdir?

Karpal tünel sendromu ile bir dizi faktör ilişkilendirilmiştir. Doğrudan karpal tünel sendromuna neden olmasalar da, median sinirde tahriş veya hasar riskini artırabilirler. Bunlar şunları içerir:

• Anatomik faktörler. Bilekteki küçük kemikleri deforme eden bir bilek kırığı veya çıkığı veya artrit, karpal tünel içindeki boşluğu değiştirebilir ve median sinire baskı yapabilir.
  Daha küçük karpal tünelleri olan kişilerin karpal tünel sendromuna sahip olma olasılığı daha yüksek olabilir.
• Cinsiyet. Karpal tünel sendromu genellikle kadınlarda daha sık görülür. Bunun nedeni, karpal tünel bölgesinin kadınlarda erkeklerden nispeten daha küçük olması olabilir.
• Kronik hastalıklar. Diyabet gibi bazı kronik hastalıklar, median sinir hasarı da dahil olmak üzere sinir hasarı riskini artırır.
• Enflamatuar koşullar. Romatoid artrit ve enflamatuar bileşene sahip diğer durumlar, bilekteki tendonların etrafındaki astarı etkileyebilir ve median sinire baskı yapabilir.
• İlaçlar Bazı çalışmalar, karpal tünel sendromu ile meme kanserini tedavi etmek için kullanılan ilaçlar arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir.
• Obezite. Obez olmak, karpal tünel sendromu için bir risk faktörüdür.
• Diğer tıbbi durumlar. Menopoz, tiroid bozuklukları, böbrek yetmezliği ve lenfödem gibi bazı durumlar karpal tünel sendromu olasılığını artırabilir.
• İşyeri faktörleri. Titreşimli aletlerle veya bir montaj hattında bileğin uzun süreli veya tekrarlayan şekilde esnetilmesini gerektiren bir çalışma, özellikle iş soğuk bir ortamda yapılıyorsa median sinir üzerinde zararlı bir baskı oluşturabilir veya mevcut sinir hasarını kötüleştirebilir.

Karpal Tünel Sendromu Nasıl Önlenir ?

Karpal tünel sendromunu önlemek için kanıtlanmış stratejiler yoktur, ancak bu yöntemlerle eller ve bilekler üzerindeki stresi en aza indirebilirsiniz:

• Gücünüzü azaltın ve tutuşunuzu gevşetin. Örneğin, işiniz bir kasa veya klavye içeriyorsa, tuşlara yumuşak bir şekilde basın. Uzun süreli el yazısı için, büyük boy, yumuşak tutamak adaptörü ve serbest akan mürekkebi olan büyük bir kalem kullanın.
• Kısa, sık molalar verin. Ellerinizi ve bileklerinizi periyodik olarak hafifçe gerin ve bükün. Mümkün olduğunda alternatif görevler. Bu, özellikle titreşen veya büyük miktarda kuvvet uygulamanızı gerektiren bir ekipman kullanıyorsanız önemlidir. Her saat birkaç dakika bile fark yaratabilir.
• Pozisyonuna dikkat et. Bileğinizi tamamen yukarı veya aşağı bükmekten kaçının. Rahat bir orta pozisyon en iyisidir. Klavyenizi dirsek hizasında veya biraz aşağıda tutun.
• Duruşunuzu geliştirin. Yanlış duruş omuzları öne doğru yuvarlar, boyun ve omuz kaslarını kısaltır ve boyundaki sinirleri sıkıştırır. Bu bilekleri, parmakları ve elleri etkileyebilir ve boyun ağrısına neden olabilir.
• Bilgisayarınızın faresini değiştirin. Bilgisayar farenizin rahat olduğundan ve bileğinizi zorlamadığından emin olun.
• Ellerini sıcak tut. Soğuk bir ortamda çalışıyorsanız, elinizde ağrı ve sertlik geliştirme olasılığınız daha yüksektir. İşyerinde sıcaklığı kontrol edemiyorsanız, ellerinizi ve bileklerinizi sıcak tutan parmaksız eldivenler giyin.

Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Semptomlar zamana bağlı olarak değişiklik göstermektedir. 

İlk belirtiler genellikle el bileğinde geceleri hastayı uyandıracak kadar şiddetli ağrılardır. Genelde hasta parmaklarında uyuşma, karıncalanma el bileğinde ise ağrı hissediyor olacaktır. Serçeparmak hariç diğer parmaklarda bu semptomlar hissedilir. 

İlerleyen vakalarda hasta nesneleri kavramakta zorlanabilmektedir. Yumruğu oluşturmakta zorlanılmaktadır. Düğme iliklemek, şişe kapağı açmak gibi basit günlük işler yapılamaz hale gelebilmektedir. 

Başparmak alt kısmında yer alan kaslar gittikçe eriyerek işlevsiz hale gelebilmektedir. 

Bu belirtiler karpal tünel sendromu belirtileri olarak ortaya çıkmaktadır ve zaman kaybetmeden hekime başvurulmalıdır.

 

Karpal Tünel Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Karpal tünel sendromu teşhisi konulması sürecinde doktor bireyin tıbbi geçmişini öğrenmek üzere birkaç soru sorabilir, bir fizik muayene gerçekleştirebilir ve bu esnada kesin tanı koyabilmek için karpal tünel sendromu testi yapabilir.

Bazı durumlarda bilek ağrısının diğer nedenleri arasında olan artrit veya kırık ihtimalleri ortadan kaldırmak için etkilenen bileğin röntgeni çekilebilir. Ancak bu doğrudan karpal tünel sendromu tanısında yardımcı olmaz.

Elektromiyografi testi kaslarda üretilen küçük elektrik deşarjlarının seviyelerini ölçer. Bu test sürecinde doktor kaslar kasıldığında ve dinlendiğinde değişen elektriksel aktiviteyi değerlendirmek için bireyin belirli kaslarına iğne inceliğinde elektrotları yerleştirir. Bu test, hem median sinir tarafından kontrol edilen kaslara verilen hasarı tanımlayabilir hem de olası diğer koşulların varlığı ihtimalini ortadan kaldırabilir.

Karpal Tünel Sendromu Tedavisi Nedir?

Karpal tünel sendromununun tedavi süreci semptomlar başladıktan sonra mümkün olduğunca erken başlamalıdır. Karpal tünel sendromu tedavisi erken teşhis durumunda cerrahi olmayan yöntemler ile tamamlanabilir.

Sendromun ilk aşamalarda, bireyin alacağı elleri dinlendirmek için daha sık aralar verilmesi, semptomları daha da kötüleştiren aktivitelerden kaçınma, şişliği azaltmak için soğuk kompres uygulanması gibi çeşitli basit önlemler sorunu kendiliğinden ortadan kaldırabilir.

Daha ileri aşamalarda göz önüne alınabilecek diğer tedavi seçenekleri arasında bileklik yani bilek splinti, ilaçlar, fizik tedavi ve cerrahi müdahale bulunur. 10 aydan daha kısa bir süre boyunca devam ederek sadece hafif ya da orta şiddette belirtiler ve semptomların görüldüğü karpal tünel sendromu bileklik ile tedavi edilebilir. Ancak ellerde uyuşma başlarsa yine doktora başvurulması gereklidir.

Bilek splinti

Bileklik kullanımı ya da bilek splintleme uyurken bireyin bileğini sabit tutan bir ateldir. Bu gece karıncalanma ve uyuşma belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.

Atel sadece geceleri kullanılsa bile gündüz semptomlarını önlemeye yardımcı olabilir. Özellikle hamilelikte gece bileklik kullanmak ilaç alımı gerektirmeyeceği için etkili ve uygun bir seçenek olabilir.

İlaç

Karpal tünel sendromunun tedavisinde ilaç kullanmadan önce mutlaka bir doktora başvurmak gereklidir.

Ağrının hafiflemesi için doktor tarafından karpal tünele kortizon gibi bir kortikosteroid enjekte edilebilir. Bu enjeksiyonların yönlendirilmesinde ultrason teknolojisinden faydalanılması mümkündür.

Kortikosteroidler, inflamasyonu ve şişmeyi azaltarak median sinir üzerindeki baskıyı hafifletebilir. Ancak oral yolla alınan kortikosteroidlerin karpal tünel sendromunu tedavi sürecinde kortikosteroid enjeksiyonları kadar etkili olmadığı yaygın bir kanıdır.

Fizik Tedavi

Karpal tünel sendromunun tedavisinde kullanılan fizik tedavi uygulamaları arasında ultrason, lazer, ağrı kesici ve kas kuvvetlendirici akım tedavileri, mobilizasyon, manuel terapi, kuru iğneleme ve bantlama gibi yöntemler sayılabilir. Esneklik ve kas kuvvetini arttırıcı egzersizlere fizik tedavi ve rehabilitasyon programının bir parçası olarak başlanmalı ve tavsiye edilen süre boyunca devam ettirilmelidir.

Cerrahi

Bileklik ,ilaç alımı tedavilerine ve fizik tedaviye yeterli yanıt alınamayan, ya da çok şiddetli seyreden karpal tünel sendromu vakalarında cerrahi müdahale gerekli olabilir. Karpal tünel cerrahisinin hedefi, median sinire baskı yapan bağın kesilmesi, bu sayede de sinir üzerindeki basıncın hafifletilmesidir.

SIK SORULAN SORULAR

Karpal tünel sendromu tehlikeli mi?

Çoğu hastada karpal tünel sendromu zamanla kötüleşir. Çok uzun süre tedavi edilmezse, parmaklarda his kaybı ve güçsüzlük de dahil olmak üzere elde kalıcı işlev bozukluğuna yol açabilir . Bu nedenle, karpal tünel sendromunu zamanında teşhis etmek ve tedavi etmek önemlidir.

Karpal tünel sendromu ne kadar sürer?

Karpal tünel sendromunuz varsa, belirtileriniz bazen yaklaşık altı ay içinde kendiliğinden kaybolabilir . Belirtileriniz hamilelikten kaynaklanıyorsa, muhtemelen siz doğum yaptıktan hemen sonra kaybolurlar. Bir atel takmayı denerseniz, doktorunuz genellikle bunu en az altı hafta boyunca yapmanızı tavsiye edecektir.

Karpal tünel sendromu sıcak mı soğuk mu?

Buz ve sıcak tedavisi birlikte kullanıldığında, karpal tünel sendromunun neden olduğu ağrı ve sertliği kontrol altına almanın en etkili yollarından biridir. Bileğe soğuk uygulamak ağrıyı uyuşturur ve median sinir üzerinde şişmeye ve baskıya neden olan kan damarlarını daraltır. Germe öncesinde sıcak uygulamada kasları gevşetir ve germe uygulamasının daha rahat yapılmasını sağlar.

Karpal tünel sendromunda ameliyat şart mı?

Kısa cevap hayır. Karpal tünel sendromu ameliyatı, belirtilerinizin nedeni romatoid artrit, hipotiroidizm veya diyabet gibi başka sağlık sorunlarından kaynaklanıyorsa size yalnızca biraz rahatlama sağlayabilir. Bu sorunları tedavi etmek genellikle karpal tünel semptomlarının iyileşmesini veya kaybolmasını sağlar. Ancak bazı durumlarda yine de ameliyat olmanız gerekebilir.

Karpal tünel sendromu stresten olur mu?

Karpal tünel sendromu, tekrarlayan stres , fiziksel yaralanma veya tıbbi bir durumun neden olduğu inflamatuar bir bozukluk olarak kabul edilir . Bununla birlikte, karpal tünel sendromunun kesin nedenini belirlemek genellikle çok zordur.

Karpal tünel sendromu için evde ne yapılır?

Karpal tünel sendromu ağrısı rahatsız edici olabilir ama aynı zamanda yönetilebilir. El ve bilek rahatsızlığınızı hafifletmenin yanı sıra, bu stratejiler uzun vadeli sinir hasarı riskinizi azaltmanıza da yardımcı olabilir: 

1. Bileğinize bir mola verin 

Karpal tünel sendromu ağrısı genellikle yazma, daktilo yazma, video oyunları oynama, örgü örme, yoga veya halter gibi tekrarlayan, el veya bileği yoğun faaliyetlerle şiddetlendiğinden, sorununuza katkıda bulunabilecek etkinlikleri belirlemek önemlidir. Belirtileriniz azalana kadar bu faaliyetleri değiştirin, azaltın veya ara verin. 

Bileğinizi dinlendirdikten ve semptomlarınız hafifledikten sonra, normal rutininize özenle devam edebilirsiniz. Düzenli olarak özel dinlenme süreleri, kalıcı Karpal tünel sendromunu yönetmenin anahtarıdır. 

2. Bilek-el ortezi giyin

Bilek-el ortezi takmak, etkilenen bileğinizi stabilize etmenize ve onu nötr, iyi hizalanmış bir konumda tutmanıza yardımcı olabilir. Yumuşak, esnek veya elastik değil, yapılandırılmış, sağlam ve hareketsiz kılan bir atel seçin.

Bileği yoğun aktivitelerle meşgul olduğunuzda ateli takmanın yanı sıra, bileğinizi daha uzun süre basınç azaltıcı bir pozisyonda tutmak için uyurken takmayı deneyin. Uyurken destekli bileğinizi yükseltmek ayrıca Karpal tünel sendromu ile ilişkili iltihaplanma ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur.

3. Ergonomik değişiklikler yapın

Destekleyici bir ortez kullanmak etkilidir çünkü bileğinizi nötr bir pozisyonda tutar ve median sinirinizdeki baskıyı azaltır. Masa başında çok fazla oturup yazı yazıyorsanız, bu temel ergonomik tekniği iş istasyonunuza da uygulayabilirsiniz.

Çalışırken bileğinizi düz tutmak (bükülmüş veya uzatılmamış), sandalyenizin yüksekliğini ayarlamanızı ve klavye ve farenizin konumunu değiştirmenizi gerektirebilir. Elinizi ve bileğinizi gün boyunca bilinçli olarak dinlendirmek de yardımcı olabilir.

4. İltihabı hafifletmek için buz kullanın

Tendon iltihabı, medyan sinir sıkışmasının ve Karpal tünel sendromu ağrısının ana nedenidir. Bileğiniz kırmızı, sıcak ve şişmişse – özellikle bileği yoğun bir aktiviteden sonra – iltihabı hızlı bir şekilde azaltmak ve donuk, kalıcı ağrıyı hafifletmek için soğuk terapi kullanın.

Tendon iltihabını hafifletmek, median sinir sıkışmasını azaltmak ve bilek, el ve parmak semptomlarını hafifletmek için, havluyla sarılı elinizi ve bileğinizi günde birkaç kez 10 veya 15 dakika buz banyosuna sokun. Düzenli soğuk terapi seansları, Karpal tünel sendromu ile ilişkili şişliği azaltmak için çok etkili olabilir.

5. Ellerinizi sıcak tutun

Soğuk koşullar, KTS ağrısını kötüleştiren eklem ve kas sertliğine yol açabilir. Elleriniz her zaman soğuksa veya soğuk bir ortamda çalışıyorsanız parmaksız eldiven takmak eklemlerinizi sıcak tutmanıza ve karpal tünelle ilgili ağrıyı hafifletmenize yardımcı olabilir. 

Yardımcı olabilecek başka bir el ısıtma tedavisi sıcak su terapisidir: Etkilenen eli ve bileği günde üç veya dört kez birkaç dakika çok sıcak suya daldırın. Bileğinizi, elinizi ve parmaklarınızı sudayken hafifçe hareket ettirin veya esnetin.