ROMATOLOJİK REHABİLİTASYON

Erken tanı ve tedavi birçok romatizmal hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. 100’den fazla romatizmal hastalık var.

En yaygın romatizmal hastalıklar arasında şunlar yer alır:

• Ankilozan Spondilit (AS) Omurgaya ve bazı insanlarda kol ve bacak eklemlerine saldıran bir artrit türü olan yaygın bir spondiloartrit türüdür.
• Gut Bir eklemde – genellikle ayak başparmağınızın büyük ekleminde – şişlik ve ağrıya neden olan ürat kristallerinin birikmesiyle karakterize edilen bir artrit şeklidir.
• Enfeksiyöz Artrit  Viral veya bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu ani ve ağrılı bir artrit şekli olan enfeksiyöz artrit bazen kalıcı eklem hasarına yol açabilir.
• Lupus Vücudunuzun bağışıklık sistemi kendi doku ve organlarınıza saldırdığında eklem ve organlara zarar verdiğinde ortaya çıkan sistemik bir otoimmün hastalıktır.
• Osteoartrit (OA)  Artritin en yaygın şekli olan, kıkırdak ve kemiğe zarar veren, ağrıya ve bazı durumlarda sakatlığa neden olan yaşa bağlı bir hastalıktır.
• Psoriatik Artrit (PsA) Sedef hastalığı  olan bazı insanları etkileyen inflamatuar bir artrit türü olan PsA, öncelikle cildi ve eklemleri etkiler.
• Romatoid Artrit (RA)  Bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla kendi vücudunuzun dokularına saldırarak ağrılı şişmeye neden olduğunda ortaya çıkan otoimmün ve inflamatuar bir hastalıktır.

Romatizmal Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?

Farklı romatizmal hastalık türleri farklı semptomlara sahiptir. Artrit ve romatizmal hastalıkların en sık görülen semptomlarından bazıları şunlardır:

• Nörolojik şikayetler
• Böbrek fonksiyonlarında azalma
• Nefes darlığı
• Hareket kısıtlılığı
• Sabah saatlerinde eklemlerde oluşan sertlik
• Cildin güneşe karşı duyarlılık göstermesi
• Cilt altında beze oluşumu
• Vücudun farlı bölgelerinde görülen sertlik
• Güçsüzlük
• Gözlerde oluşan iltihaplanma
• Görme yetisinin bozulması veya kaybolması
• Uzun süreli yüksek ateş

Romatizmal Hastalıkların Nedenleri Nelerdir?

Uzmanlar çoğu romatizmal hastalık türüne neyin neden olduğunu bilmiyorlar. Kesin neden bilinmede şu faktörlerin etkili olacağı düşünülüyor:

• Genler ve aile öyküsü
• Çevresel tetikleyiciler
• Yaşam tarzı seçimleri
• Enfeksiyon
• Travma
• Metabolik problemler
• Bir eklem veya eklemlerde aşınma-yıpranma veya stres

Romatizmal Hastalıklar Nasıl Teşhis Edilir?

Romatizmal hastalıklarının tanısında tek bir test ya da yöntem yeterli değildir. Romatizmal hastalıkların tanısında fiziki muayenenin yanı sıra sıklıkla rutin kan tetkikleri ve görüntüleme tetkikleri uygulanır. Kan tahlillerinin yanı sıra her hastalığa özgü olarak tanımlanan antikor testleri de sıklıkla uygulanır. Bu testlerle vücudun bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine karşı ürettiği antikorlar incelenerek romatizmal hastalığın tanısı konulur.

Genetik faktörlerin neden olduğu durumlarda genetik analizlerden yararlanılır. İleri görüntüleme yöntemleri ile hasarlı bölge taranabilir. Görüntüleme yöntemleri düz grafiler, ultrasonografi, manyetik rezonans cihazlarıyla taramayı içerir. Yine gerekli durumlarda eklemlerden eklem sıvısı (sinovyal sıvı) alınarak mikroskopla incelenir. Tanı konması için ciltten, tükürük bezinden ve sinir gibi dokulardan biyopsi ile parça alınabilir.

Romatizmal Hastalıkların Tedavisi Nasıldır?

Romatizmal hastalıkları tedavi etmek için kullanılan yöntemler şunları içerir:

İlaç Tedavisi

Romatizma tedavisinde romatizmanın temel etkili ilaçları ve yardımcı ilaçlar kullanılır. Romatizma ilaçları bağışıklık sistemi üzerine etkilidir. Düzenli hekim takibi, kan testleri takibi gerektirir. Romatizma tedavisinde kortizon çok sık kullanılan, kimi zaman hayat kurtarıcı bir ilaçtır. Romatizma ilaçlarının mutlaka doktor kontrolünde kullanılıp, doktor kontrolünde bırakılması gerekir. Romatizma ilaçları hem hap şeklinde hem de iğne şeklinde kullanılabilir.

Romatolojik Rehabilitasyon

Fizyoterapistin romatolojik rehabilitasyondaki rolü, optimal işlev ve bağımsızlığa ulaşmalarını ve bunu sürdürmelerini sağlamak için hastayla ortak çalışmaktır. Birçok hasta için bu, aile, iş ve sosyal yaşamlarında aktif bir rol almayı içerecektir.

Fizyoterapistler, aşağıdaki amaçlarla ayrıntılı hasta değerlendirmeleri yapacaktır:

• Bir hastanın durumunun onları fiziksel olarak nasıl etkilediğini ve hareketlilik, duruş vb. dahil olmak üzere bireyin işlevinin ne ölçüde etkilendiğini belirler.
• Hastanın mevcut durumu hakkında temel bilgi almak için kas-iskelet sistemini inceler.
• Yürüme yardımcıları, değiştirilmiş ayakkabılar, atel gereksinimleri gibi herhangi bir özel ekipman gereksinimleri var mı değerlendirir.
• Hastanın mevcut öz yönetimi ve başa çıkma stratejilerini değerlendirir.
• Fizyoterapötik müdahalelere duyulan ihtiyacı değerlendirir.

Fizyoterapist hastayla değerlendirme bulgularını tartışır ve onlarla birlikte hedefe yönelik bir romatolojik rehabilitasyon planı geliştirir. Bu, buz, ısı, elektroterapi ve hidroterapi kullanımıyla ağrı yönetimini içerebilir. Hasta daha sonra aşağıdakiler dahil olmak üzere diğer tedavi yaklaşımlarına geçebilir: hareket açıklığı ve kas güçlendirme egzersizleri, hareketliliğin iyileştirilmesi ve yeniden duruş eğitimi.

Fizyoterapist romatolojik rehabilitasyonda hastaya durumu hakkında eğitim verebilir ve uzun vadede durumlarını kendi kendine yönetmesi konusunda onlara rehberlik edebilir. Bu daha sonra hastanın egzersiz programını hastalık aktivitesine göre değiştirmesini sağlar. Ailenin ve bakıcıların eğitimi de fizyoterapistlerin rolünün önemli bir parçasıdır.